SƏHİYYƏ VƏ SAĞLAMLIQ > Tibbi avadanlıqlar > Sağlamlaşdırma mərkəzləri > Qaralma studiyaları > Əczaçılıq firmaları > Baytarlıq xidmətləri > Klinikalar > Apteklər > Müayinə və Müalicə Xaricdə

 

 

  

Tbilisi prospekti 3166

Baku, Azərbaycan

 

Tel: (+994 12) 530 90 29

Faks: (+994 12) 530 83 18

GSM: (+994 50)  235 12 33

Anjiografiya, uzun illәrdәn bәri ürәk-damar sisteminin müayinәsindә istifadә olunaraq sadәlәşmiş vә diaqnostikada “qızıl (gold) standart” olarak qәbul edilmiş bir üsuldur. Kompyuter texnalogiyasının inkişafı vә tibb sahәsindә çox istifadә olunması nәtiçәsindә “standart-konvansiyonal” anjiografiya “Dijital Subtraksiyon Anjiografiya”ya (DSA) ilә әvәz edilmişdir

 

 

Yuxu arteriyasındakı darlığının stent ilә açılması әsnasında Dijital Subtraksiyon Anjiografiya alәti vә әmәlıyat otağı

 

DSA`nın inkişafı ilә birlikdә damar xәstәliklәrinin unikal bir şәkildә müayinәsi ilә yanaşı bu üsulun köməyiylə bir sıra müalicә metodlarının hәyata keçirilmәsi mümkün olmuşdur. Belәliklә “İnvaziv Radiologiya” olaraq adlandırılan yeni bir tibb sahәsinin ortaya çıxması vә inkişafı sürәtlәnmişdir.

 

Damar xәstәliklәrinin diaqnostikasında, günümüzdә getdikcә artan bir şәkildә Rәngli Doppler Ultrasonografiya, Kompyuter Tomografik Anjiografiya, Maqnet Rezonans Anjiografiya kimi üsullar istifadә olunmaqdadır. Müasir metodlarla birlikdә, DSA texnikasında inkişaf (sine anjiografiya, rotasyonal anjiografiya vә 3 ölçülü müayinәlәr) müayinәni sadәlәşdirmiş vә minimal invaziv (orqanizmә zәrәr vermәdәn) bir üsul halına gәlmәsini tәmin etmişdir. Xüsusilә kateter (müayinә zamanı istifadә olunan mikroskopik incә kateterlәr) texnalogiyasındakı inkişaf, kateter ölçülәrinin daha da kiçilmәsinә (3-4 F, tәxminәn 1-1,3 mm), istifadә olunan kontrast maddә miqdarının nәzәrә çarpacaq dәrәcәdә azalmasına sәbәb olmuşdur. Bunun nәticәsindә, anjiografiya müayinәsi sonrası uzun müddәt yataq rejimi, xәstәxanada qalma müddәti vә xәstә müşahidә etmәk kimi maddi xәrclәri artıran işlәr minimuma endirilmiş vә keçmişdәn bәri çәkinilәn qanama, qan yığılması, pıxtılaşma vә ya damar yırtılması kimi fәsadlar pratikada tәsәvvür edilmәyәcәk qәdәr aşağı sәviyyәyә endirilmişdir. Tәkminlәşdirilәrәk әldә olunan az qatılıqlı kontrast maddәlәr vә yüksәk rezolusyonlu DSA alәtlәri sayәsindә istifadә olunan kontrast maddә miqdarının azaldılması vә hәtta böyrәk çatışmazlığı olan xәstәlәrdә böyrәyә nisbәtәn az zәrәrli tәsiri olan MR kontrast maddәlәrinin anjiografiyada tәtbiqi vә yaxın gәlәcәkdә karbondioksidin (CO2) kontrast maddә olarak istifadәsi arzu olunmayan tәsirlәri minimuma endirmişdir.

 

 

Günümüzdә bir sıra digәr müayinә metodlarının istifadә olunmasına baxmayaraq DSA, beyin damar, yuxu arteriya, abdominal orqanların damar vә әtraf damarların xәstәliklәrinin diaqnozunda qızıl (gold) standart olma xüsusiyyәtini saxlamaqdadır. Beyinә gedәn 4 damarının kateter anjiografiya ilә muayinәsi 30 dәqiqәdәn çox çәkmәmәkdәdir vә DSA sayәsindә xәstә müayinәdәn heç bir narahatçılıq hiss etmәmәkdәdir.

 

Belәliklә, yüksәk kontrast vә spasial rezolusyon sayәsindә DSA-nın üstünlükәri aşağıdakılardır:

-Minimuma endirilmiş müayinә çәtinliyi (mikropunksiya ve mikrokateterizasiya),

-Az miqdarda kontrast maddә sәrfi,

-Qısa müayinә müddәti vә qısa yataq rejimi,

-Böyük, orta vә kiçik kalibrli arteriyalar ilә yanaşı çox incә (sap incәliyindә) damarları, toxumanı vә venoz damarları eyni zamanda aydın göstәrә bilmәk vә dinamik-hәrәkәtli şәkillәrin alınması,

-Әn mühüm üstünlüyü isә, mikrokateter-mikrobalon vә stent texnologiyasındakı sürәtli inkişaf ilә “İnvaziv Radiologiya vasitәsiylә Müalicә Üsulları”na şәrait yaratmasıdır!!!

 

Günümüzdәki mikrokateter teknologiyası inkişaf edәrәk elә sәviyyәyә çatmışdır ki, mövcud 0.0010 inch (¼ mm) mikrokateterlәr ilә bütün damarların әn uc nöqtәlәrinә damar içi yol ilә çatmaq mümkündür.

 

Mikrokateter teknalogiyası ilә yanaşı daralmış-tutulmuş (stenoz-okluziya) damarları müalicә etmәk (“Perkütan Transluminal Anjioplasti-PTA metodu”) mәqsәdi ilә ultra-incә, ultra-fleksibl damar açan balonlar,

 

 

Daralmış-tutulmuş (stenoz-okluziya) damarları müalicә etmәk (Perkütan Transluminal Anjioplasti-PTA metodu” mәqsәdi ilә әldә olunmuş ultra-incә, ultra-fleksibl damar açan balonlar

 

yaddaşlı metal xәlitәlәrdәn әldә olunmuş, bәdәn istiliyi ilә damar içindәki lazımi şәkli alan stentlәr (tel qәfәs)

 

Damar stentinin açılarkәn vә açılmış şәkli

Stent-greftin (tel qәfәsli süni damar) şәkli	Damardan aktiv qanamanın vә damar anevrizmasının (baloncuq) damar içi yoldan ortadan qaldırmaq üçün (embolizasyon prosesi) istifadә olunan süni tıxayıcılaradan (doldurucu) biri

 

 

DSA vә kateterizasyon texnalogiyasındakı bu inkişaf sayәsindә hәyata keçirilә bilәn müalicә üsullarından bәzilәri aşağıdakılardır:

 

1. Kәllә içi damar anevrizmalarının (baloncuqlar) kontrol altında ayrıla bilәn platin mikrohәlqәlәr ilә doldurularaq müalicәsi

Kәllә içi qanamaya sәbәb olan damar anevrizmasının (baloncuq) müalicә öncәsi vә sonrası şәkli

2. Mikrokateter ilә kәllә içi arteriovenoz malformasyonların (damar yumaqları) ilә damarları içinә daxil olub xüsusi tıxayıcı maddә ilә ortadan qaldırılması

Kәllә içi qanamaya sәbәb olan damar yumağının (arteriovenoz malformasyon ) müalicә öncәsi vә sonrası şәkli

3. Әn yeni tәtbiq sahәsi olan, insult әmәlә gәldiyindә (ilk 6 saat içindә) tıxanmış (okluzyon) damar içinә mikrokateter ilә daxil olub trombu (laxtanı) әridәn maddә ilә laxtanı hәll edib, tıxanmış damarı açaraq qalıcı plegiya-parezinin qarşısının alınması,

 

4. Kәllә içi vә ya kәllә xarici (yuxu arteriası) beyin damar darlıqlarının (stenoz) balon vә stent ilә açılması.

Bunlarla yanaşı çox qanlanan vә qanama ehtimalı yüksәk olan şişlәrin (neoplazm) embolizasyonu: şişin damarı içinә daxil olaraq birbaşa yerli (lokal) kimyәvi terapevtik dәrmanların verilmәsi, dayandırılamayan burun qanaması halında müalicә üsulu kimi çox sayıda tibbi göstәriş dә invaziv radiologiyanın müalicә siyahısında özünә mәxsus yer tutmaqdadır.

 

1. Beyinә vә qol-beyinә gedәn damarlarda (yuxu arteriası vә subklavian-vertebral arteria) daralma-tıxanıqlıq (steno-okluzyon), anevrizma (baloncuq) kimi patologiyaların mualicәsi

Yuxu arteriasında (internal carotis arteria) yüksәk dәrәcәli darlığının balon vә stent ilә açılmasını görürük

 

beynә qan tәchiz edәn yuxu arteriasında (internal carotis arteria) yüksәk dәrәcәli darlığı, beyni qoruyan süzgәc istifadә olunaraq balon vә stent ilә açılmasını görürük),

Sol qola-beyinciyә gedәn damarın (subklavian-verterbral arteria) proksimal seqmentindәki darlığın (ox) balon ilә genişlәtmәdәn öncәki vә sonrakı şәkli

2. Böyrәk arteriasının daralmasına ikincil hipertenziya vә böyrәk yetmәzliyinin damar içi yolnan mualicәsi әhәmiyyәtli patologiya gruplarından biridir. Rәngli Doppler Ultrasonografiya vә ya MR Anjiografiya ilә darlığın aşkarlanıb DSA ilә diaqnozu dәqiqlәşdirmәk vә eyni seansda balonla açmaq, lazım gәlәrsә stent yerlәştirilmәsi ilә darlığın müalicәsi

Böyrәk arterialarındakı damar xәstәliyinә bağlı yüksәk dәrәcәli darlıq (ox) vә darlığın balon ilә genişlәtmә - stent yerlәşdirilmәsi ilә tam müalicә olunmuş halı

3. Aortanın vә ya aşağı әtraf damarlarının daraldıcı vә tıxayıcı (stenoz vә okluzyon) patalogiyalarında vә ya anevrizmasında (genişlәnmә) әhәmiyәtli rola sahib damar içi üsulla mualicәsi

Qarın aortasındakı anevrizma (genişlәnmә) әmәliyatsız-dәridәki kiçik bir giriş dәliyindәn süni bir damar qoyulub anevrizmanın mualicә edildiyini (ortadan qaldırıldığını) görürük

Hәr iki aşağı әtrafı bәslәyәn arterianın qarın aortasından qalça arteriasına qәdәr tıxanıqlığı (okluzyon) (ox)
Eyni xәstәdә hәr iki arterianın “öpüşәn balon vә stentlәr metodu” ilә cәrrahi әmәliyatsız açılmasını görürük

Qaraciyәr xәrçәngini (ox) qidalandıran arterianın lokal kemoembolizasyon üsulu ilә mualicәsini görürük
Eyni xәstәdә müalicәnin ardınca vә 6 ay sonrasında canlı şiş toxumasının qalmadığını görürük

5. Xronik böyrәk çatışmazlığı olan xәstәlәrdә hәyata bağlantı yolu (“lifeline”) olarak qәbul edilәn hemodializ fistulu - kateter problemlәrinin kontrolu vә mualicәsindә fistulogram - venografik muayinәlәr әhәmiyyәt kәsb etmәkdәdir. Fistul darlıqları, fistulanın venası vә ya kateterizasyon sonrası ana venalarda darlıqların balon vә stent ilә mualicәsi (hemodializin vә belәliklә xәstәnin ömrünü uzatmaqdadır)

Hemodializ (qan tәmizlәmә) fistulunun yüksәk dәrәcәli darlığı vә balon ilә genişlәdәrәk normal hala gәldiyini görürü

6. İnvaziv radiologiyanın, venalardakı әmәliyatlarından biri dә aşağı әtraf venalarındakı laxtanın (trombozun) әmәlә gәlmәsi halında ürәyә vә ağciyәr arteriyasına laxta qaçmasından qorunmaq üçün qarındakı ana venaya (vena cava inferior) süzgәç yerlәşdirilmәsi

Aşağı әtraf venasında tromboz (kiçik ox) vә vena cava inferiora yerlәşdirilmiş süzgәc (böyük ox)

tәkrarlanan ağciyәr embolisi (ağciyәr arteriyasına laxta qaçması) olan xәstәyә vena cava inferiora yerlәşdirilmiş süzgәc vә sonrasında süzgәc tәrәfindәn tutulmuş böyük laxtanın (trombun) venografiya ilә aşkalanmasın görürük) vә әtraf venasındakı laxtanın xüsusi kateterlәr vasitәsiylә әridilmәsi, bunlarla yanaşı Budd Chiari sindromu adlanan, qaraciyәr venalarında darlıq ya da tıxanıqlıqlarda qaraciyәrin şişmәsi (böyümәsi) daha sonrasında da qaraciyәr serrozu ilә nәticәlәnәn tәhlükәli xәstәlikdә qaraciyәr venalarının balonla genişlәndirilmәsi, qarın vә döş qәfәsinin ana venalarını daraldan-tıxayan törәmәlәrә bağlı yuxarı әtraf, üz vә boyun şişmәsi әlamәtlәri mövcud olan xәstәlәrdә stent yerlәşdirilmәsi ilә böyük venaların açıqlığının tәmin edilmәsi, getdikcә artan sıxlıqda istifadә olunan kateterlәrin (xәrçәngin kimyәvi müalicәsindә istifadә olunan port kateterlәri) istifadәsi ilә sıx rastlanan qopmuş kateter parçalarının xüsusi alətlərlə ilә venalar içinә girәrәk cәrrahi әmәliyatsız çıxardılması, vena içindәn qaraciyәr biopsilәri vә oxşar bir çox patologiyada invaziv radiologiyanın yeri әvәzsizdir. TIPS (transjugular intrahepatik portosistemik şant) - qaraciyәr serrozu nәticәsindә ortaya çıxan vә qanadığında sıxlıqla ölümә sәbәb olan qida borusu varislәri kimi qorxuducu fәsadları azaltmaya yönәlik müalicә üsuludur.

 

Damar içi әmәliyyatlarla yanaşı C qollu skopiya alәti vә Ultrasonografiyanın birlikdә istifadәsi vә rәhbәrliyindә çox sayda damar xarici xәstәliyin müalicә olunduğu bilinir. Bu qrupa da;

 

 

1. Döş qәfәsi vә ya qarın boşluğunda yerlәşәn, dәridәn keçәrәk boşaldıla bilәn apse vә ya maye yığını günümüzdә cәrrahi әmәliyyatsız-perkütan drenaj (dәridәn kiçik dәliklә keçәrәk) üsulu ilә müalicәsi (bu şәrtlәrdә cәrrahi әmәliyyat, perkütan boşaltma müvәffәqiyәtsiz olduğu hallarda yerinә yetirilir),

2. Urolojidә -böyrәk vә sidik yolu xәstәliklәri: şikayətə səbəb olan böyrәk kistalarının (ağrı vә ya başqa şikayәtlәr) boşaldılması vә yandırıcı-büzdürücü maddәlәr ilә müalicәsi, sidik yolu tıxanıqlıq-darlıqlarda perkütan müalicәsi (dәridәn kiçik dәliklә keçәrәk cәrrahi әmәliyyatsız balon ilә genişlәtmә, stent vә ya kateter yerleşdirilmәsi),

3. Biliar sistem-öd yolları: bәd xassәli vә ya xoş xassәli öd yollarının tıxanıqlıqlarında (öd kanalının xoş xassәli vә ya xәrçәngә bağlı tıxanıqlıqlar sonrası әmәlә gәlәn mexanik sarılıqda) perkütan boşaltma sonrası balon dilatasyon vә stent implantasyonu ilә mexanik sarılığa bağlı әlamәtlәri, xәstә şikayәtlәrini azaltmaq vә ya xәstәliyi ortadan qaldırmaq məqsədi ilə həyata keçirilmәsi,

4. Exinakok kistası (qaraciyәrin parazitar kistası) ölkəmizdə bugünkü zamanda da aktuallığını qoruyan bir problemdir. Son illərdə qaraciyər kistalarının perkütan (dəridən keçərək) boşaldılması və yandırıcı-büzüşdürücü maddələr ilə etibarlı müalicəsi

 

 

 

5. Perkütan (dәridәn keçәrәk) şiş müalicә metodları: mәsәlәn qaraciyәrin kiçik (<5cm) xәrçәnglәrinin vә ya qaraciyәr metastazlarının perkütan (dәridәn keçәrәk) spirt vә ya radiotezlikli (RF radiofrekans) dalğalar ilә yandıraraq müalicə edilmәsinin

Perkütan (dәridәn keçәrәk) radiotezlikli (RF radiofrekans) dalğalar ilә şiş müalicәsi

Qaraciyәr sağ payında neoplazinin radiotezlikli (RF radiofrekans) dalğalar ilә Müalicәsi әvvәli (soldakı) vә sonrası (sağdakı)

geniş vә aktual istifadә olunması,

 

6. Ağızdan qidalana bilmәyәn xәstәlәrdә mәdә vә ya incә bağırsağa dәridәn keçәrәk qidalanma kateterinin yerlәşdirilmәsi, qida borusu xәrçәngindә qida borusuna geniş stentlәrin yerlәşdirilmәsi sayәsindә normal qidalanmanın tәmin edilmәsi.

 

Yuxarıda qısa şәkildә qeyd olunduğu kimi, damar vә damar xarici invaziv radiologiyanın klassiklәşmiş әsas tәtbiq yolları ilә yanaşı kateter vә digәr tibbi materialların inkişafına paralel olaraq hәr gün yenilәnәn, tәsnif edilә bilmәyәn bir çox tәtbiq olunan müalicә metodu vardır. Bәzi üsullar isә sadәcә mövcud patalogiyaya görә girişimsәl radioloqun tәcrübәsiylә ortaya çıxmaqdadır.